महात्मा ज्योतिबा फुले पुण्यतिथी भाषण 2025 | Mahatma phule punyatithi bhashan 2025

ज्योतिबा फुले पुण्यतिथी भाषण | महात्मा ज्योतिबा फुले पुण्यतिथी भाषण 2025 | Mahatma phule punyatithi bhashan 2025

आदरणीय अध्यक्ष महोदय, मंचावरील सर्व मान्यवर, आणि उपस्थित सर्व बंधू-भगिनींनो,

आज 28 नोव्हेंबर… एक पवित्र दिवस… एक असा दिवस ज्या दिवशी भारतीय समाजक्रांतीचे सूर्य, सत्यशोधक ज्योतिबा फुले यांनी या नश्वर देहाचा त्याग केला. पण त्यांची विचारधारा, त्यांचे कार्य, त्यांची क्रांती… ती आजही जिवंत आहे, धडधडत आहे, आपल्या प्रत्येकाच्या हृदयात.

मित्रहो, ज्योतिबा फुले केवळ एक नाव नाही… ते एक विचार आहेत, एक चळवळ आहेत, एक जीवनदर्शन आहेत. जेव्हा संपूर्ण समाज अंधश्रद्धेच्या अंधारात बुडालेला होता, जेव्हा स्त्री-शूद्रांना मनुष्य म्हणूनही गणले जात नव्हते, त्या काळात महात्मा फुले यांनी ज्ञानदीप प्रज्वलित केला.

शिक्षणाचा महाक्रांतीकारक | Mahatma phule Speech in marathi 2025

1848 साल… भारतीय इतिहासातील एक सुवर्णदिवस! त्या दिवशी ज्योतिबा आणि सावित्रीबाई फुले यांनी पुण्यातील भिडेवाड्यात मुलींसाठी पहिली शाळा सुरू केली. कल्पना करा मित्रांनो, आज आपण ज्या शिक्षणाला साहजिक मानतो, त्या काळी स्त्रियांना शिक्षण घेणे हे पाप होते! शूद्रांना वेदपाठ ऐकणे म्हणजे कानात शिसे ओतण्याचे पाप होते!

अशा कठोर समाजात ज्योतिबांनी धैर्याने पाऊल टाकले. त्यांच्यावर दगड फेकले गेले, शिव्या दिल्या गेल्या, त्यांचा सामाजिक बहिष्कार करण्यात आला. पण त्यांनी हार मानली नाही. कारण त्यांना माहीत होते की शिक्षणाशिवाय मुक्ती नाही, ज्ञानाशिवाय स्वातंत्र्य नाही!

सत्यशोधक समाजाची स्थापना

1873 मध्ये महात्मा फुले यांनी सत्यशोधक समाजाची स्थापना केली. हा केवळ एक संघटना नव्हती… हा एक सामाजिक क्रांतीचा घोषवाक्य होता! सत्यशोधक म्हणजे सत्याचा शोध घेणारा. आणि ज्योतिबांचे सत्य काय होते? समतेचे सत्य, बंधुत्वाचे सत्य, मानवतेचे सत्य!

त्यांनी सांगितले - “गुलामगिरी” ही केवळ शरीराची नसते, मनाचीही असते. आणि मनाची गुलामगिरी तोडण्यासाठी शिक्षण हे सर्वात शक्तिशाली शस्त्र आहे.

स्त्री-मुक्तीचे अग्रदूत

मित्रांनो, आज आपण स्त्री-सक्षमीकरणाबद्दल बोलतो. पण ज्योतिबा फुले यांनी 175 वर्षांपूर्वी हेच कार्य सुरू केले होते! त्यांनी स्त्रियांना केवळ शिक्षण दिले नाही, तर त्यांना सन्मानाचे जीवन जगायला शिकवले. विधवा पुनर्विवाह, बालविवाह निषेध, सतीप्रथेचा विरोध - हे सर्व कार्य त्या काळात करणे म्हणजे समाजाशी थेट युद्ध पत्करणे होते.

आणि ज्योतिबांच्या बाजूला उभ्या राहिल्या सावित्रीबाई फुले. भारताच्या पहिल्या स्त्री शिक्षिका, कवयित्री, समाजसुधारक. ही जोडी… हे दोन सूर्य… त्यांनी अंधाराला पराभूत केले.

शेतकरी-कामगारांचे रक्षक

ज्योतिबा फुले केवळ शिक्षणक्षेत्रात काम करणारे सुधारक नव्हते. ते शेतकरी-कामगारांच्या हक्कांसाठी लढणारे योद्धे होते. 1882 मध्ये त्यांनी “शेतकर्‍यांचा असूड” हे पुस्तक लिहिले. त्यात त्यांनी शेतकर्‍यांवर होणारे शोषण, अन्याय, जुलूम यांचे भयंकर चित्र मांडले.

त्यांनी सांगितले की खरा श्रम करणारे शेतकरी आणि कामगार हेच समाजाचे खरे निर्माते आहेत. पण त्यांना त्यांच्या श्रमाचे फळ मिळत नाही. त्यांचे शोषण होते. आणि हे शोषण थांबवणे आवश्यक आहे.

मानवतावादी तत्त्वज्ञान

ज्योतिबांचे तत्त्वज्ञान अतिशय साधे, पण अतिशय खोल होते. ते म्हणाले - “सर्व मनुष्य समान आहेत.” जात-पात, ऊंच-नीच, स्त्री-पुरुष… हे भेद मानवनिर्मित आहेत. निसर्गाने कोणालाही श्रेष्ठ किंवा कनिष्ठ बनवले नाही.

त्यांनी धार्मिक पाखंड, अंधश्रद्धा, कर्मकांड यांचा कडाडून विरोध केला. पण ते नास्तिक नव्हते. ते खर्‍या अर्थाने आस्तिक होते - मानवतेवर आस्था ठेवणारे आस्तिक!

आजचा प्रसंग

मित्रांनो, आज 2025 मध्ये उभे राहून जेव्हा आपण मागे वळून पाहतो, तेव्हा ज्योतिबांचे कार्य किती महान होते हे आपल्याला कळते. त्यांनी घातलेल्या बीजावरून आज मोठे झाड उभे राहिले आहे.

पण प्रश्न असा आहे - आपण त्यांच्या स्वप्नांना पूर्ण वास्तव केले आहे का? समाजात आजही असमानता आहे, भेदभाव आहे, अन्याय आहे. स्त्रियांवर अजूनही अत्याचार होतात, दलितांना अजूनही न्याय मिळत नाही, शेतकरी अजूनही आत्महत्या करतात.

आपली जबाबदारी

म्हणून मित्रांनो, केवळ ज्योतिबांना अभिवादन करणे पुरेसे नाही. त्यांच्या विचारांना जगवणे गरजेचे आहे. त्यांच्या मार्गावर चालणे आवश्यक आहे.

प्रत्येकाने स्वतःच्या घरातून, स्वतःच्या समाजातून बदल सुरू करावा. मुलींना शिक्षण द्या, स्त्रियांचा सन्मान करा, जातीय भेदभाव नाकारा, गरीबांना मदत करा, अन्यायाविरुद्ध आवाज उठवा.

समाप्ती

महात्मा फुले म्हणाले होते - “विद्येविना मती गेली, मतीविना गती गेली.” म्हणजे शिक्षणाशिवाय बुद्धी गेली, बुद्धीशिवाय प्रगती गेली.

तर या महान क्रांतीवीराच्या पुण्यतिथीच्या निमित्ताने आपण शपथ घेऊया - शिक्षणाचा प्रसार करू, समतेसाठी लढू, न्यायासाठी उभे राहू!

ज्योतिबा फुले अमर आहेत… त्यांचे विचार अमर आहेत… आणि त्यांची क्रांती… ती कायम चालू राहील!

महात्मा ज्योतिबा फुले यांना विनम्र अभिवादन!

सत्यशोधक समाज अमर राहो!

धन्यवाद! जय भीम, जय फुले!

हे महात्मा ज्योतिबा फुले पुण्यतिथी भाषण 2025 | Mahatma phule punyatithi bhashan 2025 मानवी स्पर्शासह, भावनिक आणि प्रेरणादायक आहे. तुम्ही तुमच्या गरजेनुसार यात बदल करू शकता.